تأثیر برنامه آموزشی به شیوه teach back بر نقایص خودمراقبتی بیماران همودیالیزی مراجعه کننده به بیمارستان ولی عصر(عج) بیرجند (سال ۱۳۹۱)

زمینه و هدف: نارسایی مزمن کلیه و همودیالیز، به دلیل ماهیت مزمن و ناتوان کننده، اثرات مخربی بر توانایی عملکردی بیماران دارد و باعث نقایص متعدّدی در رفتارهای خودمراقبتی آنان می گردد. ارتقای رفتارهای مراقبت از خود، می تواند فرد را به سمت حفظ سلامتی و رفاه سوق دهد. مطالعه حاض ر، با هدف تعیین تأثیر برنامه آموزشی به شیوه teach back بر نقایص خودمراقبتی بیماران همودیالیزی انجام شده است.   روش تحقیق: در این پژوهش نیمه تجربی ، 36 بیمار همودیالیزی مراجعه کننده به بیمارستان ولی عصر (عج) شهر بیرجند در سال 1391، به روش نمونه گیری در دسترس، انتخاب شدند و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بررسی نقایص خودمراقبتی بود که پس از تأیید روایی، به روش مصاحبه حضوری تکمیل گردید و بر اساس نقایص به دست آمده، برنامه آموزشی به شیوه teach back اجرا شد. پس از یک ماه، پرسشنامه مجدداً تکمیل گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار spss (ویرایش 17) و آزمون ویلکاکسون در سطح معنی داری 05/0 p< تجزیه و تحلیل شدند.   یافته ها: بررسی هفت حیطه خودمراقبتی قبل از مداخله نشان داد که میانگین و انحراف معیار نقایص خودمراقبتی در حیطه تغذیه 85/1 ± 05/4 ، مراقبت از پوست 89/1 ± 19/2، فعالیت و استراحت 17/2 ± 3 ، دفع 23/1 ± 11/1، مایعات و الکترولیت ها 34/1 ± 97/2، مصرف دارو 16/2 ± 69/4 و سلامت روحی66/2 ± 02/6 بود و پس از مداخله، در حیطه تغذیه به 69/1 ± 97/1 ( 001/0 p < ) ، مراقبت از پوست 59/1 ± 97/0 ( 001/0 p< ) ، فعالیت و استراحت 71/1 ± 58/1 (001/0 p< )، دفع 66/0 ± 30/0 (001/0 p< )، مایعات 50/1 ± 91/0 (001/0 p< )، مصرف دارو 41/2 ± 52/2 ( 001/0 p < ) و در حیطه سلامت روحی به 68/2 ± 80/2 ( 001/0 p< ) رسید که نشان دهنده تأثیر مداخله اجراشده بود.   نتیجه گیری: بر اساس نتایج این پژوهش، آموزش خودمراقبتی به شیوه teach back ، باعث کاهش نقایص خودمراقبتی در ابعاد جسمی و روحی بیماران همودیالیزی می شود و پرستاران با به کار بردن این شیوه آموزشی می توانند در جهت ارتقای سلامت این بیماران قدم بردارند